
تکواندو یا کاراته کرهای (خط هانگول: 태권도 خط هانجا :跆拳道) یک هنر رزمی کرهای و یکی از رشتههای ورزشی المپیک است؛ تکواندو ورزش ملّی کرۀ جنوبی و دارای بیشترین تعداد ورزشکار در میان ورزشهای رزمی در سراسر دنیا است و به سلطان ضربات پا مشهور است، به صورتی که تعدّد و تنوّع ضربات پا در تکواندو بسیار زیاد میباشد و در مقایسه با ورزشهای رزمی دیگر از این لحاظ دارای برتری خاصی میباشد
تکواندو یک رشتۀ رزمی مدرن محسوب میشود که پس از جنگ جهانی دوم با کوشش استادان هنرهای رزمی کرۀ جنوبی و با تلفیق رشته اوکیناوایی کاراته و هنرهای رزمی سنتی کرهای همچون تکیون و سوباک پایهگذاری شد، به تکواندو، کاراتۀ کرهای نیز گفته میشد، استیل خاص این رشتۀ دفاعی که متّکی بر ضربات پا در اکثر اوقات با حداکثر قدرت و سرعت است و بر حفظ فاصلۀ فیزیکی با دشمن و طراحی فنون برای دور کردن مهاجم تأکید دارد، آن را از تمام سبکهای رزمی موجود در دنیا متمایز میکند، البتّه در این هنر رزمی از اعضای دیگر بدن مانند دست برای ضربه مشت و دفاع و هل دادن حریف و… نیز استفاده میشود، ردهبندی کمربندهای تکواندو به این صورت میباشد:
• سفید
• زرد
• سبز
• آبی
• قرمز
• مشکی دان ۱ الی مشکی دان ۱۰
معنی کلمه تکواندو:
• "ت" به معنی تخریب کردن و شکست با پا
• "کوان" به معنی شکست و تخریب کردن با دست
• "دو" به معنی راه و روش
خلاصه:
کلمه تکواندو به معنی راه و روش شکستن اجسام با دست و پا است؛ ورزش رزمی تکواندو دارای دو سبک «ITF» و «WTF» میباشد که در قوانین و تجهیزات مبارزه، فرمها، نوع پوشش، جزئیاتی در نوع دفاعها و نام برخی حرکات (مانند حرکات دست) با یکدیگر تفاوتهایی دارند و هرکدام دارای چهار بخش میباشند:
کیورگی: مبارزه
پومسه یا فرم: حرکات نمایشی
هانمادانگ: حرکات رکوردی و نمایشی و شکستن اجسام
دفاع شخصی در تکواندو: البته برخیها آن را به رسمیّت نمیشناسند
تکواندو بیشتر برای آرامش روح و روان است و جنبۀ خشن ندارد ولی ضربات مرگباری در تکواندو وجود دارد که باعث مرگ فرد میشود
-
نام تکواندو چگونه انتخاب شد
در دوره باستان، انسان هیچ چیزی بیش از دست خالی نداشت تا از خودش دفاع کند لذا طبیعتاً به مبارزات بر پایۀ همین دست خالی روی آورد، بعدها که ساخت سلاحها و توسعۀ آنها برای حمله یا دفاع آغاز گردید، باز هم مردم از مبارزه با دست خالی لذت میبردند که این بار برای تقویت قوای جسمی این کار را انجام میدادند و همچنین برای نشان دادن رسومات قبیلهای، برای مثال برخی قبایل سبک خاصی برای مبارزه داشتهاند مانند سبکهای مار، پلنگ و… که هرکدام برای اثبات برتری قبیلهای بر قبیلۀ دیگر بود
در دورانهای اولیۀ شبه جزیرۀ کره، سه قبیلۀ اصلی وجود داشت که هرکدام از هنرهای رزمی خودشان در رقابتهای تشریفاتی مذهبی استفاده میکردند، در همین مسابقات بود که مردم کمکم با کسب تجربه از تکنیکهای مبارزات همدیگر توانستند بر چهارپایان وحشی نیز غلبه کنند که همین دفاعها و حملات مردم آن زمان یکی از منابع تحلیلهای امروز ما به حساب میاید، بسیاری بر این باورند که همین حرکات پایۀ تکواندوی امروزی به شمار میآید که نام این ورزش نیز از نامهای سوباک و تائه کیون و… نشأت گرفته است، کلمۀ تکواندو از سه بخش تشکیل میشود
• «چاریوت» خبردار ایستادن
• «کیونره» احترام گذاشتن
• «تکوان» چشم و اطاعت کردن
• «آپ» جلو
• «یوپ» بغل
• «دیت» پشت
• «چاگی» ضربه با پا
• «جیروگی» ضربه با دست
• «ماکی» یا «ماگی» دفاع کردن
شمارش اعداد در تکواندو
یک: هانا |
اولین: ایل |
دو: دول (تول) |
دومین: ایی |
سه: ست |
سومین: سام |
چهار: نت |
چهارمین: سا |
پنج: داست |
پنجمین: او |
شش: یاست |
ششمین: یوک |
هفت: ایل کوپ |
هفتمین: چیل |
هشت: یودول |
هشتمین: پال |
نه: آهوپ |
نهمین: کیو |
ده: یول |
دهمین: شیپ |
پس از پایان جنگ و آزادی کره ورزشهای رزمی سنتی این کشور تا حد زیادی با رشتههای ژاپنی همانند کاراته، کندو و جودو آمیخته شده بود، در عین حال بسیاری از رزمیکاران کره هم با آموختن هنرهای رزمی چینی آنها را وارد کره کرده بودند، در آن زمان بیشتر اصطلاحهای «تانگ سو دو» و «کونگ سو دو» برای نامگذاری ورزشی که بعدها به تکواندو معروف شد، به کار میرفت
در یازدهم آوریل سال ۱۹۵۵ نام تکواندو توسط ژنرال چوی هونگ هی در جلسهای در کره بر روی هنر رزمی کرهایها ثبت گردید و از سوی مقامات سیاسی به رسمیّت شناخته شد، در شناساندن و ارائۀ تکواندوی نوین از زحمات و تأثیرات بسزای ژنرال چوی هونگ هی بنیانگذار تکواندو نمیتوان به سادگی گذشت و این حقیقتی غیرقابل انکار است، در سال ۱۹۶۵ انجمن تکواندو کره و در سال ۱۹۶۶ فدراسیون بینالمللی تکواندو (I.T.F) در کره و در سال ۱۹۷۳ فدراسیون جهانی تکواندو (W.T.F) با حمایت رجال سیاسی کرۀ جنوبی تأسیس شد
تلاش برای بازسازی تکواندو و بازگرداندن آن به حالت اصلی خود در نهایت منجر به تبدیل این رشته به ورزش ملّی کره و محبوبترین سبک رزمی در سراسر دنیا شد:
• ۱۹۵۹ - «انجمن تا سو دو» تأسیس شد؛ هدف این نهاد ایجاد یگانگی در هنرهای رزمی کرهای بود
• ۱۹۶۲ – تکواندو به عنوان یک بازی رسمی به چهل و سومین دورۀ بازیهای ملّی کره جنوبی وارد شد
• ۱۹۶۵ - «انجمن تا سو دو» به «انجمن تکواندو» تغییر نام داد
• ۱۹۷۲ - کوکی وان تأسیس شد؛ این باشگاه تا امروز بالاترین مرجع فنی تکواندو بوده است
• ۱۹۷۳ – تأسیس فدراسیون جهانی تکواندو (WTF)
• ۱۹۷۳ – برگزاری نخستین دورۀ بازیهای جهانی این رشته در کره با شرکت ۲۰۰ ورزشکار از ۱۹ کشور؛ آمریکا، تایوان و مکزیک در جدول ردهبندی پس از کره قرار گرفتند
• ۱۹۷۶ – شورای بینالمللی ورزشهای نظامی «سیزم» تکواندو را به عنوان یکی از بازیهای خود پذیرفت
• ۱۹۸۳ – کمیتۀ بینالمللی المپیک «فدراسیون جهانی تکواندو» را بعنوان یکی از اعضای خود اعلام کرد
• ۱۹۸۶ – برگزاری تکواندو به عنوان یک ورزش نمایشی در بازیهای آسیایی سئول
• ۱۹۸۸ – برگزاری تکواندو به عنوان یک ورزش نمایشی در المپیک سئول
• ۱۹۹۴ – تکواندو به عنوان یک رشتۀ رسمی در بازیهای آسیایی هیروشیما برگزار شد
• ۲۰۰۰ - در المپیک سیدنی تکواندو دومین هنر رزمی آسیایی (پس از جودو) شد که به عنوان یک رشتۀ رسمی در المپیک برگزار میشود
ترتیب رنگ کمربندهای رده در تکواندو:
• کمربند سفید (پک تی): نشانگر صداقت، پاکی، صفا، صمیمیّت، صلح و دوستی و برادری میباشد که به عنوان دانه محسوب میشود
• کمربند زرد (نورانگ تی): به عنوان خاک و آب و بارور ساختن کمربند سفید است
• کمربند سبز (نوک تی): به عنوان جوانهای که از خاک میروید
• کمربند آبی (چونگ تی): به عنوان آب، هوا و اکسیژن است که به جوانه کمک میکند تا ریشه نماید
• کمربند قرمز (هونگ تی): گلی که شکفته است
• کمربند مشکی (هوک تی): به عنوان میوۀ آن گل است که درون هر میوه دانههایی است که به عنوان شاگردان یا هر دانه به عنوان یک دان است
پومسه تکواندو یک فرم یا پومسه یک الگوی تعریف شده از حرکات دفاع و حمله است که در تکواندو مطرح شده است
اصطلاحات کرهای هیانگ، پومسه و Teul (به معنی "شکل" یا "الگو") برای اشاره به اشکال هنرهای رزمی است که معمولاً در هنرهای رزمی کرهای مانند تکواندو و تانگ سو انجام میشود
فرم یا پومسه (Pommes) یکی از مهمترین جنبههای آموزشی هنرهای رزمی میباشد؛ فرم مجموعهای از حرکات کلاسیک تکواندو شامل تکنیکهای ایستادن، دست، پا و جابهجایی است که بر اساس منطق طراحی شدهاند، البتّه برخی از اساتید با تجربه فرمهایی را شخصاً ابداع کردهاند و به تدریس آنها میپردازند، سابقۀ تاریخی فرمها به قدمت هنرهای رزمی است و هیچ هنر رزمی بدون فرم وجود ندارد، در زمانهای باستان که هنرهای رزمی به صورت مخفی و انفرادی تمرین میشد، هنرجویان جهت تمرین تکنیکها و مبارزه ناگزیر از اجرای دفاعها و حملات در مقابل حریفان فرضی بودند، بدین ترتیب فرمهای اولیّه پا به عرصه حیات نهادند، مسابقات پومسه تکواندو به صورت انفرادی (در ۵ ردۀ سنّی) و تیمی (در ۲ گروه سنّی) برگزار میگردد، هدف عمده از تمرین پومسه هماهنگی فیزیکی، فکری و روحی در هنرجو و انضباط فردی میباشد
هیانگ اغلب به عنوان هیانگ Romanised این اصطلاح عمدتاً در سبکهای پیش از تکواندو مورد استفاده قرار میگیرد که اغلب به عنوان تکواندو سنّتی نامیده میشود